Szczudlarze – historia, techniki i znaczenie w kulturze

Szczudlarze to artyści lub pasjonaci, którzy poruszają się na specjalnych wysokich szczudłach, zyskując nadnaturalny wzrost i przykuwając uwagę otoczenia. Sztuka chodzenia na szczudłach sięga starożytności i przez wieki pełniła różnorodne role – od praktycznego środka transportu po element rytuałów i widowisk. Współcześnie chodzenie na szczudłach jest zarówno atrakcją cyrkową i uliczną, jak i żywym elementem tradycji w wielu kulturach. Poniższy artykuł prezentuje kompleksową historię szczudlarstwa, opisuje techniki i style poruszania się na szczudłach, przedstawia regionalne odmiany tej sztuki, analizuje wpływ szczudlarzy na kulturę masową oraz przybliża sylwetki najsłynniejszych w historii szczudlarzy.

Historia szczudlarzy od starożytności do współczesności

Chodzenie na szczudłach ma bardzo długą historię, sięgającą najdawniejszych cywilizacji. Już w starożytnym Egipcie wykorzystywano szczudła – według przekazów były one używane podczas pokazów na dworach faraonów, a także mogły służyć do przemieszczania się po podmokłych deltach Nilu. Również w starożytnej Grecji znano tę umiejętność: odnaleziono malowidła i zapiski z VI wieku p.n.e., które przedstawiają artystów na szczudłach. Grecy używali nawet specjalnego terminu na określenie takiego artysty – „κωλοβαθριστής” (kōlobathristēs), co dosłownie oznacza „ten, który chodzi na pochylonych szczudłach”. W starożytnym Rzymie szczudlarze pojawiali się na ulicach i arenach, bawiąc publiczność swoimi popisami podczas rozmaitych uroczystości. W tym okresie szczudła pełniły nie tylko funkcję rozrywkową – w różnych zakątkach świata były też praktycznym wynalazkiem. Na terenach bagnistych lub często zalewanych ludziom zdarzało się używać wysokich szczudeł, aby poruszać się suchą stopą. Przykładem mogą być pasterze z regionu Landes w południowej Francji, którzy już od XVIII wieku chodzili na długich drewnianych szczudłach (zwanych tam échasses), pilnując stad owiec na rozległych mokradłach. Dzięki szczudłom mogli oni widzieć dalej ponad wysokimi trawami i łatwiej pokonywać podmokły teren. Podobnie mieszkańcy weneckich lagun czy dolnośląskich wiosek w średniowieczu wykorzystywali szczudła, by sprawnie przemieszczać się po grząskim gruncie i bruku, zanim udoskonalono systemy melioracji i utwardzania dróg.

Wraz z rozwojem kultury widowiskowej szczudlarze zyskiwali coraz większą popularność. W średniowieczu stali się stałym elementem jarmarków, festynów i dworskich zabaw. Wędrowni kuglarze i błazny często popisywali się chodzeniem na szczudłach na placach miejskich, zadziwiając gawiedź swoim wzrostem i zręcznością. W niektórych miastach Europy zaczęły nawet powstawać lokalne tradycje związane ze szczudlarstwem – na przykład w Namur w południowej Belgii już od XV wieku odbywały się słynne walki na szczudłach, w których dwie grupy szczudlarzy staczały widowiskowe pojedynki, starając się nawzajem przewrócić. W okresie renesansu i baroku sztuka szczudlarska weszła na salony – szczudlarze pojawiali się w alegorycznych pochodach, operach i przedstawieniach teatralnych, wcielając się nierzadko w role mitologicznych olbrzymów czy fantastycznych stworzeń. Na dworach europejskich wysoko ceniono takie występy, a arystokracja chętnie oglądała popisy ludzi chodzących kilka metrów nad ziemią. Wraz z nastaniem XVIII i XIX wieku szczudlarstwo przeniknęło do nowoczesnego przemysłu rozrywkowego. Cyrki objazdowe oraz teatry varieté chętnie zatrudniały szczudlarzy, zwłaszcza w rolach komicznych klaunów uderzających głowami w rzekomo zbyt niski sufit cyrkowego namiotu lub karykaturalnie wysokich postaci w paradach. Jednocześnie nadal wykorzystywano szczudła do celów praktycznych – robotnicy w niektórych regionach (np. przy zbiorze chmielu czy winogron) używali szczudeł, by sięgać wyżej bez potrzeby drabiny, a w Kalifornii sadownicy zakładali szczudła, by przycinać gałęzie drzew owocowych.

W XX wieku szczudlarze stali się nieodłączną atrakcją festiwali i ulicznych imprez na całym świecie. Tradycyjne formy przetrwały próbę czasu – do dziś w Namur odbywają się festiwale z walkami na szczudłach kontynuujące średniowieczny zwyczaj, a w hiszpańskim miasteczku Anguiano corocznie tancerze na szczudłach wirują w dół stromych uliczek, podtrzymując kilkusetletnią tradycję. W Chinach i innych krajach Azji przez wieki praktykowano efektowne parady ze szczudlarzami przebranymi za smoki i lwy podczas świąt, co przetrwało jako część folkloru i jest kultywowane także współcześnie. Druga połowa XX wieku przyniosła prawdziwy renesans sztuki szczudlarskiej w teatrze ulicznym i nowym cyrku – grupy artystyczne zaczęły tworzyć coraz bardziej wyszukane kostiumy i choreografie dla szczudlarzy. Pojawiły się postaci na szczudłach stylizowane na kwiaty, zwierzęta czy futurystyczne roboty, co dodawało widowiskom magii i rozmachu. Współcześnie szczudlarze łączą często tradycję z nowoczesnością: na przykład występują w strojach podświetlanych diodami LED, tworząc nocą świetlne widowiska. Od starożytnych rytuałów po nowoczesne spektakle – historia szczudlarzy pokazuje, jak uniwersalna i trwała jest fascynacja człowieka możliwością sięgnięcia wyżej ponad ziemię.

Techniki poruszania się na szczudłach – ewolucja i różne style

Opanowanie techniki chodzenia na szczudłach wymaga zarówno zręczności, jak i odwagi. Podstawą jest umiejętność utrzymania równowagi na podwyższonych szczudłach przy jednoczesnym stawianiu kroków. Szczudlarz musi nauczyć się balansować ciałem tak, by środek ciężkości pozostawał nad podporą – najmniejsza utrata równowagi może grozić upadkiem z wysokości kilku metrów. Początkujący szczudlarze zwykle rozpoczynają naukę na niższych szczudłach, często z asekuracją (np. trzymając się barierki lub czyjejś ręki), stopniowo przechodząc do coraz wyższych modeli. Istnieje zasada, że na klasycznych szczudłach bez przegubów należy pozostawać w ruchu – drobne przesuwanie nóg pomaga zachować stabilność, podobnie jak lekkie ugięcie kolan amortyzujące wstrząsy. W miarę rozwoju tej sztuki powstały różne style poruszania się na szczudłach oraz typy szczudeł, dostosowane do odmiennych potrzeb i popisów. Dawne szczudła wykonywano najczęściej z drewna i przymocowywano do nóg za pomocą pasów. Z czasem pojawiły się lżejsze materiały, jak aluminium czy tworzywa sztuczne, które ułatwiły manewrowanie i zmniejszyły zmęczenie podczas długich występów. Współcześnie dostępne są specjalistyczne szczudła pozwalające na skakanie, bieganie, a nawet długotrwałe stanie w miejscu. Poniżej przedstawiono najważniejsze rodzaje szczudeł i związane z nimi techniki:

Szczudła ręczne – najprostszy typ, często spotykany jako dziecięca zabawka. Składa się z dwóch słupków lub podwyższeń (np. małe wiaderka lub puszki) trzymanych w rękach za pomocą sznurków lub uchwytów. Chodzenie na takich szczudłach polega na jednoczesnym unoszeniu nóg i podciąganiu podstawek rękami. Ten styl wymaga koordynacji rąk i nóg, a ze względu na ograniczoną wysokość (kilkadziesiąt centymetrów) jest stosunkowo bezpieczny, choć wykorzystywany głównie rekreacyjnie.
Szczudła wiązane do nóg (peg stilts) – klasyczne szczudła cyrkowe, które przytwierdza się do stóp i łydek szczudlarza za pomocą pasów. Zazwyczaj wykonane z drewna lub lekkiego metalu, posiadają podnóżek na wysokości stopy oraz dodatkowe mocowanie pod kolanem dla stabilizacji. Na takich szczudłach ręce pozostają wolne, co umożliwia wykonywanie rozmaitych trików, tańca czy żonglerki. Chodzenie wymaga ciągłego korygowania balansu – szczudlarz przemieszcza się drobnymi krokami, nie zatrzymując się nagle, aby nie stracić równowagi. Technika ta pozwala jednak na dość szybkie chodzenie, obroty, a wprawieni artyści potrafią na peg stilts nawet skakać przez skakankę czy wbiegać po krótkich schodach.
Szczudła warsztatowe (budowlane) – zwane też malarskimi lub szczudłami do suchych tynków, używane są głównie przez pracowników wykonujących prace na wysokości w pomieszczeniach (np. malarzy, tynkarzy). Wykonane z metalu, posiadają regulację wysokości i specjalne przeguby sprężynowe przy stopie, dzięki którym szczudlarz może stać w miejscu bez przewracania się. Są mocowane do nóg podobnie jak szczudła cyrkowe, lecz mają szersze podstawy dla lepszej stabilności. Technika poruszania się na nich jest wolniejsza, ale bardzo stabilna – idealna do pracy, gdzie liczy się bezpieczeństwo. Co ciekawe, ten typ szczudeł bywa wykorzystywany także w pokazach – np. w parkach rozrywki – gdyż pozwala performerom długo pozostawać w jednej pozie lub wykonywać wolne, kontrolowane ruchy.
Szczudła sprężynowe (skaczące) – nowoczesna odmiana szczudeł sportowych wyposażonych w elastyczne sprężyny (zwykle z włókna szklanego lub sprężyn stalowych). Podczas chodzenia na nich użytkownik może odbijać się od podłoża niczym na kangurzych nogach, osiągając znaczne prędkości biegu i wykonując widowiskowe skoki. Ta odmiana została opatentowana na początku XXI wieku (pod nazwą „PowerSkip”) i zapoczątkowała dyscyplinę znaną jako powerbocking. Technika poruszania się jest zupełnie inna – wymaga rytmicznego sprężynowania i utrzymania równowagi podczas skoków, co czyni ją bardzo efektowną, ale też wymagającą dużej sprawności.
Inne style i specjalne szczudła – Istnieją również wyspecjalizowane konstrukcje tworzone na potrzeby unikatowych pokazów. Przykładem są szczudła przegubowe z dodatkowym punktem zgięcia imitującym staw skokowy, dzięki czemu performer może poruszać się w sposób zbliżony do naturalnego kroku i np. tańczyć bez ciągłego marszu. Tego typu sprzęt bywa stosowany przez profesjonalne grupy teatralne i w parkach rozrywki (np. podczas parad w Disneylandzie, gdzie postacie na szczudłach potrafią nawet wykonywać układy taneczne). Innym przykładem specjalnych szczudeł są konstrukcje pozwalające wcielić się w czterołapne stworzenia – artysta ma wówczas szczudła nie tylko na nogach, ale i na rękach, co umożliwia odgrywanie np. wielkiego przerośniętego zwierzęcia. Jeśli chodzi o wysokość szczudeł, rekordziści potrafią chodzić na konstrukcjach mierzących kilkanaście metrów wysokości, choć do takich ekstremalnych pokazów konieczna jest asekuracja i wyjątkowe umiejętności.

Regionalne odmiany i tradycje szczudlarstwa

Szczudlarstwo przybrało różnorodne formy w zależności od regionu świata, rozwijając się niezależnie w wielu kulturach. W każdej części globu szczudła zyskały nieco inne znaczenie i zastosowanie – od narzędzia codziennego użytku po rekwizyt obrzędowy i artystyczny. Na kontynencie europejskim szczudlarze zapamiętani zostali przede wszystkim jako atrakcja jarmarczna i uliczna, choć w niektórych miejscach pełnili także funkcje praktyczne, pomagając w pokonywaniu trudnego terenu. W Europie Zachodniej słynęły z tego regiony Francji i Belgii – przykładowo we francuskim Landes pasterze stali się legendą dzięki sprawnemu poruszaniu się na szczudłach, a w belgijskim Namur od stuleci odbywają się zawody w walce na szczudłach. W Africe i kulturach afro-diasporycznych szczudła często wiązały się z rytuałami i duchowością – stawały się atrybutem postaci mitycznych i obrzędowych. Na przykład ludy Dogon w Mali podczas ceremonii pogrzebowych „Dama” wykorzystują wysokich tancerzy na szczudłach jako pośredników ze światem duchów, zaś na Karaibach pojawia się postać Moko Jumbie – strażnika na szczudłach odstraszającego złe moce, wywodzącego się z afrykańskich wierzeń. W Azji tradycja chodzenia na szczudłach jest integralną częścią wielu świąt i festiwali, gdzie barwni szczudlarze od wieków uświetniają procesje i pokazy taneczne. W Chinach barwni szczudlarze od wieków uświetniają obchody Nowego Roku, wykonując pokazy taneczne w przebraniu smoków i lwów, a w Indii niektóre plemiona traktują szczudlarstwo jako element rywalizacji i folkloru (np. zawody „Kang Dong Dang” wśród ludu Karbi). Z kolei w obu Amerykach szczudlarze pojawili się przede wszystkim jako element rozrywki – w trakcie parad, karnawałów i ulicznych pokazów. Podczas południowoamerykańskich karnawałów (choćby w Brazylii czy Kolumbii) ogromne kolorowe kukły i artyści na szczudłach budują atmosferę święta, zaś w Stanach Zjednoczonych do dziś można spotkać na paradach postać wujka Sama na szczudłach jako symbol patriotycznego show. Poniżej omówiono wybrane regionalne odmiany i zwyczaje związane ze szczudlarstwem, ukazując, jak różnorodnie ta sztuka zakorzeniła się w różnych zakątkach świata.

Europa

W Europie sztuka szczudlarska rozwinęła się głównie w kontekście rozrywkowym. Już w średniowieczu uliczni artyści na szczudłach pojawiali się na placach wielu miast – od jarmarków we Francji po dwory królewskie w Anglii. Często popisy te miały charakter czysto zabawowy, ale w niektórych regionach przerodziły się w trwałe tradycje. Wenecja znała w XIII–XIV wieku grupy akrobatów zwanych „Acrobati dei ponti”, którzy chodzili na szczudłach po mostach miasta, zadziwiając przechodniów. W Alpach szwajcarskich legendy wspominają o pasterzach używających szczudeł do przepraw przez zaśnieżone doliny. W czasach nowożytnych sztuka ta przeniknęła do kultury wysokiej – na dworach barokowych urządzano parady z udziałem szczudlarzy, a w XIX wieku stała się atrakcją europejskich cyrków (np. słynny cyrk Barnuma prezentował w Europie pokazy olbrzymów na szczudłach). Współcześnie Europa również pielęgnuje szczudlarskie dziedzictwo: odbywają się festiwale dedykowane tej sztuce (jak coroczny festiwal szczudlarzy w Deventer w Holandii), a grupy teatralne z Polski, Hiszpanii czy Niemiec wykorzystują szczudła w nowatorskich przedstawieniach plenerowych.

Afryka

Na kontynencie afrykańskim szczudła zyskały wymiar rytualny i symboliczny. W wielu społecznościach Afryki Zachodniej wysokie postacie na szczudłach odgrywają rolę duchów opiekuńczych lub uczestników ceremonii przejścia. Wspomniani już tancerze ludu Dogon w Mali noszą barwne stroje i maski, a podczas ceremonii Dama wykonują skomplikowane układy taneczne na wysokich szczudłach, co ma zapewnić zmarłym spokojne przejście do świata duchów. Równie imponujące pokazy dają artyści w Burkina Faso – na dorocznym festiwalu Dossi tancerze na szczudłach symbolizują istoty z legend, świętując udane zbiory. W Nigerii i Kamerunie stilt-walkerzy pojawiają się w trakcie uroczystości plemiennych jako przebrania reprezentujące potężne duchy przodków. Dziedzictwo afrykańskich szczudlarzy przetrwało również w kulturach diaspory – niewolnicy przewiezieni do Karaibów przekazali te tradycje kolejnym pokoleniom. Dziś na ulicach Trynidadu, Jamajki czy Bahamów podczas karnawału wirują Moko Jumbie – wysocy, barwni strażnicy na szczudłach, którzy stanowią żywe połączenie współczesnej zabawy z dawną magią obrzędów Afryki.

Azja

Azjatyckie tradycje szczudlarskie są bogate i różnorodne. W Chinach chodzenie na szczudłach (znane jako gao qiao) ma historię sięgającą starożytności. Podczas Święta Wiosny (Nowego Roku) w wielu chińskich miastach można zobaczyć trupy przebierańców na szczudłach przedstawiających baśniowe smoki, feniksy czy bohaterów ludowych opowieści. W prowincjach wiejskich Chin szczudła bywały również narzędziem praktycznym – np. ułatwiały zbiór owoców z wysokich drzew lub przemieszczanie się po zalanych polach ryżowych. Inne kraje Azji również wykształciły własne odmiany tej sztuki. W Wietnamie barwne grupy szczudlarzy maszerują w czasie świąt narodowych, niosąc flagi i wykonując proste układy choreograficzne. W Indiach z kolei szczudlarstwo pojawia się zarówno na jarmarkach (gdzie wędrowni artyści popisują się przed publicznością), jak i w tradycji niektórych plemion. Plemiona z północno-wschodniego stanu Assam organizują zawody Kang Dong Dang, podczas których dziesiątki młodych mężczyzn rywalizują, kto dłużej utrzyma się na szczudłach – jest to zarazem widowisko, jak i sposób pielęgnowania kultury przodków. W ostatnich latach w Indiach ustanowiono nawet rekordy Guinnessa w grupowym chodzeniu na szczudłach, co świadczy o żywotności i skali tej tradycji w regionie.

Ameryki

W krajach obu Ameryk szczudlarze pojawili się głównie wraz z tradycją europejską i afrykańską. W Ameryce Północnej stali się atrakcją w objazdowych pokazach rozrywkowych już w XIX wieku – cyrki i wodewile w USA chętnie pokazywały clownów na szczudłach dla rozbawienia publiczności. Z czasem sztuka ta przeniknęła do masowych imprez – do dziś w wielu miastach Stanów Zjednoczonych parady z okazji Dnia Niepodległości czy Mardi Gras w Nowym Orleanie uświetniają wysocy szczudlarze w patriotycznych lub fantazyjnych strojach. W Ameryce Łacińskiej szczudlarze stali się nieodłącznym elementem celebracji karnawałowych. Podczas słynnego karnawału w Rio de Janeiro czy w parady w Trynidadzie można dostrzec całe grupy artystów na szczudłach, którzy tańczą sambę obok platform i orkiestr, dodając imprezie kolorytu i dynamiki. W niektórych rejonach powstały nawet lokalne bractwa szczudlarzy – przykładem są „zanqueros” w miastach Ameryki Środkowej, którzy przekazują sobie sekrety balansowania na szczudłach z pokolenia na pokolenie. Obecnie w całych Amerykach sztuka szczudlarska żyje zarówno w tradycyjnych świętach ulicznych, jak i w nowoczesnych pokazach (na meczach sportowych, w parkach tematycznych czy podczas festiwali sztuk ulicznych), stanowiąc barwny element kulturowego krajobrazu.

Szczudlarze na festiwalach i w teatrze ulicznym

Szczudlarze uliczni odgrywają ogromną rolę w światowych festiwalach i przedstawieniach plenerowych. Ich imponujący wzrost oraz mobilność sprawiają, że idealnie nadają się do przyciągania uwagi tłumów na otwartej przestrzeni. W trakcie parad ulicznych i festiwali miejskich artyści na szczudłach kroczą ponad głowami widzów, witając publiczność, rozdając ulotki czy wykonując proste interakcje z dziećmi. Nierzadko łączą chodzenie na szczudłach z innymi formami sztuki ulicznej – można spotkać szczudlarzy żonglujących, tańczących, a nawet plujących ogniem z wysokości kilku metrów. Na festiwalach teatralnych specjalizujących się w teatrze ulicznym (np. na słynnym festiwalu w Awinionie czy podczas wydarzeń takich jak polski Carnaval Sztukmistrzów w Lublinie) występy szczudlarzy stanowią często punkt kulminacyjny programu, oczekiwany przez widzów. Artyści tworzą wtedy pełne magii widowiska: potrafią przemienić rynki i parki w baśniowe sceny, przechadzając się w strojach elfów, aniołów czy kosmitów na wysokich szczudłach i wykorzystując swoją przewagę wzrostu do zbudowania niezwykłej atmosfery.

Szczudlarze są również ważnym elementem nowoczesnych widowisk artystycznych o dużej skali. W teatrze ulicznym i alternatywnym często symbolizują byty nadprzyrodzone lub społeczne metafory – przykładem może być polski Teatr Biuro Podróży, który w głośnym spektaklu „Carmen Funebre” wykorzystał postacie na szczudłach, aby ukazać grozę wojny i przemocy (wysokie, groźne sylwetki górujące nad widownią symbolizowały zagrożenie czyhające na zwykłych ludzi). Także inne grupy teatralne, jak hiszpański Els Comediants czy katalońska La Fura dels Baus, eksperymentowały z włączaniem szczudlarzy do swoich happeningów, chcąc w ten sposób zatrzeć granicę między aktorem a architekturą przestrzeni. W cyrkach nowej generacji, takich jak kanadyjski Cirque du Soleil, pojawienie się szczudlarzy w przepięknych kostiumach jest normą – występują oni jako surrealistyczne postacie, dodając przedstawieniom rozmachu. W przedstawieniu „The Lion King” na Broadwayu aktorzy-„żyrafy” poruszają się na ukrytych szczudłach, zachwycając publiczność realistycznym efektem zwierząt kroczących po scenie. Podobnie w wielu pokazach otwarcia i zamknięcia igrzysk olimpijskich czy innych globalnych eventów artystycznych, szczudlarze zostali wykorzystani jako efektowny element choreografii, wypełniając wielką przestrzeń stadionów ruchomymi kolumnami postaci. Od festiwali ulicznych po spektakle operowe – obecność szczudlarzy w świecie widowisk dowodzi, że ta forma sztuki stała się uniwersalnym językiem teatralnym, zrozumiałym i podziwianym przez widzów niezależnie od pochodzenia.

Szczudlarze w kulturze masowej

Kultura masowa również czerpie inspiracje ze świata szczudlarzy, wykorzystując ich wizerunek w filmach, komiksach i innych mediach. W kinie postać na szczudłach pojawia się często, gdy twórcy chcą podkreślić surrealizm lub bajkowość sceny. Na przykład w hollywoodzkim filmie „Mad Max: Na drodze gniewu” (2015) bohaterowie przemierzają zatrute bagna, w których w oddali widać tajemnicze postacie wysoko chodzące na szczudłach niczym upiorne czaple – ten niezapomniany obraz podkreśla grozę i niezwykłość świata przedstawionego. Również w filmach Tima Burtona, pełnych atmosfery dziwności i cyrkowego klimatu, nietrudno dostrzec epizodyczne postaci szczudlarzy dodające scenerii kolorytu (np. w „Big Fish” czy podczas karnawałowej sceny w „Powrót Batmana”). W świecie komiksu jednym z ciekawych bohaterów jest Stilt-Man – złoczyńca z uniwersum Marvela, który porusza się na wyciąganych mechanicznych szczudłach, stanowiąc niecodzienne wyzwanie dla superbohaterów. Ten przykład pokazuje, że motyw szczudeł przeniknął nawet do opowieści o herosach, stając się elementem popkultury.

Obrazy szczudlarzy są chętnie wykorzystywane w reklamie i fotografii artystycznej – wysoki artysta na szczudłach natychmiast przykuwa uwagę i kojarzy się z festiwalem radości. Na plakatach cyrkowych czy festiwalowych często pojawia się sylwetka szczudlarza jako symbol wydarzenia pełnego zabawy. W telewizji i internecie rekordowe wyczyny szczudlarzy przyciągają widzów: media relacjonowały np. ustanowienie rekordu Guinnessa w chodzeniu na najwyższych szczudłach, co wzbudziło zainteresowanie na całym świecie. Takie wydarzenia stają się viralowymi ciekawostkami w sieci, a filmy pokazujące grupy ludzi maszerujących na szczudłach podczas prób bicia rekordu krążą w mediach społecznościowych, popularyzując tę formę aktywności. Szczudlarze przeniknęli także do języka potocznego – określenia w stylu „chodzić jak na szczudłach” używa się czasem żartobliwie wobec osób bardzo wysokich lub poruszających się w niezdarny, chwiejny sposób. Widać zatem, że obecność szczudlarzy wykracza daleko poza sferę teatru czy cyrku i stała się elementem powszechnie rozpoznawalnym, obecnym zarówno w wyobraźni artystów, jak i codziennych skojarzeniach ludzi na całym świecie.

Najsłynniejsi szczudlarze w historii

Choć wielu szczudlarzy na przestrzeni dziejów pozostaje anonimowymi artystami ulicznymi, niektórzy zapisali się w historii dzięki swoim wyjątkowym wyczynom lub wkładowi w rozwój tej sztuki. Oto kilka najsłynniejszych szczudlarzy i grup szczudlarzy, których osiągnięcia przeszły do legendy:

Sylvain Dornon – francuski pasterz z regionu Landes, który zasłynął niezwykłym wyczynem długodystansowym. W 1891 roku Dornon przemierzył na szczudłach trasę z Paryża do Moskwy w 58 dni, pokonując około 2900 km. Swoim marszem udowodnił wytrzymałość i praktyczność szczudeł, a także rozsławił tradycję échassiers (szczudlarzy) z rodzinnych mokradeł Landes na całą Europę. Jego wyczyn zainspirował wielu późniejszych entuzjastów chodzenia na szczudłach do podejmowania własnych wyzwań.
Saimaiti Yiming – chiński szczudlarz rekordzista, który dwukrotnie wpisał się do Księgi Rekordów Guinnessa. W 2001 roku przeszedł na szczudłach dystans niemal 80 km w ciągu 24 godzin, ustanawiając rekord wytrzymałości. Natomiast w 2006 roku zadziwił świat, stawiając 10 kroków na szczudłach o wysokości aż 16,4 metra – to najwyższe szczudła, na jakich kiedykolwiek zdołano chodzić (oficjalny rekord świata). Jego dokonania przesunęły granice tego, co uchodziło za możliwe na szczudłach, pokazując, że z determinacją i treningiem można zdobywać ekstremalne rezultaty.
Ashrita Furman – amerykański wielokrotny rekordzista Guinnessa, znany z dziesiątek niezwykłych osiągnięć, w tym związanych ze szczudłami. Choć Furman nie jest artystą cyrkowym per se, zasłynął m.in. przebiegnięciem dystansu jednej mili na szczudłach sprężynowych (powerbocking) w zaledwie 7 minut i 13 sekund w 2008 roku, ustanawiając rekord świata. Jego pasja bicia rekordów w tak nietypowych dziedzinach przyczyniła się do spopularyzowania szczudlarstwa jako formy aktywności fizycznej i sportowego wyzwania. Pokazał przy tym, że szczudła mogą służyć nie tylko do pokazów artystycznych, ale i do rywalizacji sportowej.
Les Echasseurs de Namur – legendarna grupa szczudlarzy z belgijskiego Namur, kontynuująca tradycję walk na szczudłach od XV wieku po dziś dzień. Choć nie jest to pojedyncza osoba, a kolejne pokolenia szczudlarzy, ich nieprzerwana obecność w kulturze przez ponad 600 lat czyni ich zbiorowo jednym z najsłynniejszych „szczudlarzy” świata. Od 1411 roku regularnie organizują pokazy widowiskowych pojedynków na szczudłach, stając się atrakcją na królewskich dworach, miejskich festynach i międzynarodowych festiwalach folklorystycznych. Dzięki nim unikalna sztuka walki na szczudłach przetrwała do naszych czasów, inspirując artystów i budząc podziw turystów.